Η Ευλογιά των καναρινιών

Η ευλογιά των καναρινιών υπάγεται στην ομάδα των ευλογιών ( ΡΟΧ ) που προσβάλουν όλα τα είδη των πτηνών καθώς και των θηλαστικών.

Παλαιότερα αποκαλούσαμε την ευλογιά των πτηνών και διφθερίτιδα, εξ’αιτίας των συμπτωμάτων που προκαλεί ενίοτε στο εσωτερικό του στόματος των πουλιών.

Αυτός όμως ο όρος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται εξ’αιτίας της συγχύσεως που προκαλεί με την ανθρώπινη διφθερίτιδα η οποία οφείλεται σε μικρόβιο και όχι σε ιό όπως η ευλογιά των πουλιών.

Γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιούμαι την ονομασία <<ευλογιά>> διευκρινίζοντας αν πρόκειται για στοματική ή δερματική ευλογιά.

Ο ιός της ευλογιάς προκαλεί σε όλα τα ζώα σπυράκια που μεγαλώνουν και που δημιουργούν ξερές κρούστες και που, αν τυχόν το ζώο γίνει καλά, αφήνουν συχνά ουλές. Όλοι οι ιοί της ευλογιάς των ζώων και των πτηνών είναι συγγενείς και προκαλούν τα ίδια συμπτώματα.

Για πολύ καιρό διαχωρίζαμε την ευλογιά σε αυτήν της κότας, του περιστεριού, της γαλοπούλας και του καναρινιού. Μεταξύ των τριών πρώτων υπήρχαν περιπτώσεις μολύνσεως από το ένα είδος στο άλλο. Αντιθέτως η ευλογιά των καναρινιών δε μολύνει τα άλλα πουλιά και τα καναρίνια δε μολύνονται από την ευλογιά των άλλων πτηνών. Ακόμα και πουλιά συγγενή με τα καναρίνια – καρδερίνες, φλώροι κ.τ.λ.- δεν μολύνονται από την ευλογιά των καναρινιών.

Στην πραγματικότητα κάθε είδος πτηνού έχει το δικό του ιό που του προκαλεί τη δικιά του ευλογιά και που σπανίως και κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες μολύνει πουλιά άλλου είδους.

Το καναρίνι είναι το πιο ευαίσθητο πουλί στον ιό της ευλογιάς, ενώ τα ψιττακοειδή δεν αρρωσταίνουν ποτέ. Είναι γενικώς αποδεκτό ότι το σπουργίτι μολύνεται από τον ιό των καναρινιών, άρα πρέπει να προσέχουμε για τυχόν αντίστροφη μόλυνση.

Η περίοδος που εμφανίζεται η αρρώστια είναι το τέλος του καλοκαιριού, αρχές φθινοπώρου. Ο ιός είναι αρκετά ανθεκτικός και μπορεί να παραμείνει στα κλουβιά ή αλλού για περισσότερο από ένα χρόνο.

Συμπτώματα : Η ευλογιά των καναρινιών είναι μια αρρώστια πολύ μεταδοτική και κατά κανόνα θανατηφόρα. Προσβάλει δε τα καναρίνια με δύο μορφές : Τη δερματική με συμπτώματα εξωτερικά ( δέρμα) και τη γενική ίωση χωρίς εξωτερικά συμπτώματα.

Η δερματική ευλογιά εμφανίζεται με μικρά σπυράκια που μεγαλώνουν στην άκρη του ράμφους, των ματιών αλλά ιδίως στα πόδια των πουλιών, δηλαδή εκεί που το δέρμα δεν προστατεύεται από τα πούπουλα και που μπορεί και γίνεται μια μόλυνση από μικρή πληγή ή από τσίμπημα κουνουπιού. Η διάρκεια της αρρώστιας είναι από 5 ημέρες έως 3 εβδομάδες και τα περισσότερα πουλιά, όχι όλα, υποκύπτουν.

Η ευλογιά με γενική ίωση είναι κατά κανόνα πολύ οξείας μορφής και το πουλί πεθαίνει σε 48 ώρες. Σ’ αυτή τη μορφή δε βγαίνουν σπυράκια, το πουλί έχει ξαφνικά σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Ο ιός χτυπάει όλα τα όργανα του πουλιού προκαλώντας εσωτερικές αιμορραγίες στον εγκέφαλο αλλά και στα πνευμόνια καθώς και στον οισοφάγο στις περισσότερες περιπτώσεις.

Σημειωτέον ότι υπάρχει μια ήπια μορφή αυτής της αρρώστιας με συμπτώματα πολύ πιο ελαφριά και με πολύ λιγότερες απώλειες.

Επίσης, συμβαίνει συχνά να μολυνθούν τα καναρίνια από ιό άλλων πουλιών της ίδιας οικογένειας, π.χ. σπουργίτια, και τότε ο ιός αυτός εξασθενίζει και η αρρώστια εμφανίζεται με μια ήπια μορφή με μικρές απώλειες και τα πουλιά γίνονται καλά και παθαίνουν ένα είδος φυσικού εμβολιασμού πολύ αποτελεσματικού.

Θεραπεία : Δεν υπάρχει πραγματική θεραπεία αυτής της αρρώστιας. Η χρησιμοποίηση μερικών αντιβιοτικών βοηθάει και μπορεί να σώσει 20-30 % των άρρωστων πουλιών. Επίσης βοηθάει μια αντισηπτική θεραπεία των σπυριών γιατί περιορίζει διάφορες μολύνσεις που εμφανίζονται στις πληγές.

Προφυλάξεις : Απολύμανση του χώρου που βρίσκονται τα πουλιά, μακριά από κουνούπια και σπουργίτια όσο γίνεται.

Εμβολιασμός : Ο εμβολιασμός είναι η καλύτερη προφύλαξη εναντίον της ευλογιάς και γίνεται όταν τα νεαρά καναρίνια είναι 2-3 μηνών. Τα εμβολιασμένα καναρίνια παρουσιάζουν τα συμπτώματα της αρρώστιας ( σπυράκια ) μετά από 5-6 ημέρες και περνάνε μια πολύ ελαφριά μορφή της αρρώστιας και μετά παθαίνουν ανοσία για περίπου 12 μήνες. Είναι περιττό να εμβολιάζουμε πουλιά που είναι ήδη μολυσμένα.

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν κυκλοφορεί εμβόλιο κατά της ευλογιάς των καναρινιών, και το εμβόλιο των περιστεριών που χρησιμοποιούν μερικοί είναι εντελώς ανενεργό στα καναρίνια.